ਜਿੱਤ

ਇਹ ਸਮਝਦੇ ਨੇ ਅਸੀਂ ਹਾਰ ਗਏ
ਉਹ ਸਮਝਦੇ ਨੇ ਅਸੀਂ ਮਾਰ ਲਏ
ਪਰ ੮੪ ਪਿੱਛੋਂ ਜੋ ਗਰਜੇ ਸੀ
ਇਹ ਜਿੱਤ ਹੈ।

ਇਹ ਸਮਝਦੇ ਨੇ ਢਹਿ ਗਿਆ
ਉਹ ਸਮਝਦੇ ਨੇ ਢਾਹ ਲਿਆ
ਪਰ ੮੪ ਵਿੱਚ ਜੋ ਅੜ ਕੇ ਖੜ ਗਏ ਸੀ
ਇਹ ਜਿੱਤ ਹੈ

ਇਹ ਸਮਝਦੇ ਨੇ ਬੰਦੂਕ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੀ
ਉਹ ਸਮਝਦੇ ਨੇ ਬੰਦੂਕ ਸੁਟਵਾ ਲਈ
ਪਰ ਘੁਰਨਿਆਂ 'ਚ ਡਰਦੇ ਲੁਕ ਕੇ ਜੋ ਬੈਠੇ ਨੇ
ਇਹ ਜਿੱਤ ਹੈ

ਇਹ ਸਮਝਦੇ ਨੇ ਗਲ ਮੁੱਕ ਰਹੀ ਐ
ਉਹ ਸਮਝਦੇ ਨੇ ਗਲ ਮੁਕਾਈ ਪਈ ਐ
ਪਰ ਅਖਬਾਰਾਂ 'ਚ ਝੂਠੇ-ਸੱਚੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਜੋ ਛਪਦੇ ਨੇ
ਇਹ ਜਿੱਤ ਹੈ

ਸੱਚ

ਉਹ ਹਾਵੇ ਵੀ ਮੁੱਕ ਗਏ
ਉੱਥੇ ਅੱਥਰੂ ਵੀ ਸੁੱਕ ਗਏ
ਇਨਸਾਫ ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ
ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਮੁੱਕ ਗਏ

ਉਹ ਅੱਗਾਂ ਦੇ ਲਾਂਭੂ ਦਿੱਖਦੇ ਤਾਂ ਨਹੀਂ
ਪਰ ਅੱਜ ਵੀ ਬਲਦੇ ਨੇ
ਉਹਨਾਂ ਬਾਪੂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਸੀ
ਉਹ ਬਾਲ ਬਾਪੂ ਬਣਕੇ ਅੱਜ ਵੀ ਉਵੇਂ ਹੀ ਰੁਲਦੇ ਨੇ

ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੀਨੇ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਲਾਂਬੂ ਉਹੀ
ਐਵੇਂ ਨਹੀਂ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਉਹ ਅੱਭੜਵਾਹੇ ਉੱਠ ਪਏ

ਉਹ ਹਾਵੇ ਵੀ ਮੁੱਕ ਗਏ
ਉੱਥੇ ਅੱਥਰੂ ਵੀ ਸੁੱਕ ਗਏ
ਇਨਸਾਫ ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ
ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਮੁੱਕ ਗਏ

ਉਹ ਤਾਰੀਖ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਸੀ
ਜਦ ਸਰਕਾਰਾਂ ਸੌ ਗਈਆਂ
ਹੈਵਾਨ ਜਾਗ ਗਏ ਸੀ
ਤੇ ਪਿੱਠ ਤੇ ਤਾਕਤਾਂ ਖੜੋ ਗਈਆਂ

ਉਹ ਕੋਹ ਕੋਹ ਕੇ ਮਾਰੇ ਸੀ ਜੋ ਜਿਉਂਦੇ ਸਾੜੇ ਸੀ
ਯਾਦਾਂ ਨੇ ਦਸਤਕ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਦੇਖੋ ਨਾਸੂਰਾਂ 'ਚੋਂ ਲਹੂ ਫੁੱਟ ਪਏ

ਉਹ ਹਾਵੇ ਵੀ ਮੁੱਕ ਗਏ
ਉੱਥੇ ਅੱਥਰੂ ਵੀ ਸੁੱਕ ਗਏ
ਇਨਸਾਫ ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ
ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਮੁੱਕ ਗਏ

ਉਹਨਾਂ ਹੱਥਿਆਰ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਿਆ
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਫਰਿਆਦ ਹੀ ਕੀਤੀ
ਉਹ ਮੰਨਦੇ ਰਹੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇਸ਼ ਦਾ
ਪਰ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਸੀ ਹੋਰ ਨੀਤੀ

ਕਮੀਸ਼ਨਾਂ ਅੱਗੇ ਭੁੱਗਤਦੇ ਰਹੇ ਉਹ ਪੇਸ਼ੀ
ਹਰ ਦਿਨ ਗਵਾਹੀ ਉਹ ਜ਼ਲੀਲ ਹੁੰਦੇ ਆ ਗਏ

ਉਹ ਹਾਵੇ ਵੀ ਮੁੱਕ ਗਏ
ਉੱਥੇ ਅੱਥਰੂ ਵੀ ਸੁੱਕ ਗਏ
ਇਨਸਾਫ ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ
ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਮੁੱਕ ਗਏ

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾ ਸੀ ਕਸੂਰ ਕੋਈ
ਬਸ ਇਕ ਕੇਸ ਹੀ ਸਨ ਦਸਤਾਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਂਲੇ
ਪੰਜਾਬੀ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਵਿੱਚ
ਤਾਂਹੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਵਿੱਚ ਕਾਨਪੁਰ, ਬੋਕਾਰੋ, ਰਾਂਚੀ, ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ

ਯਾਦ ਕਰ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਲਓ ਇਨਸਾਫ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ
ਦੱਸੋ ਸਿੰਘ ਸੁੱਤੇ ਨਹੀਂ ਅੱਜੇ, ਨਾਲ ਕਹੋ ਅਸੀਂ ਲਾਰਿਆ ਤੋਂ ਅੱਕ ਗਏ

ਉਹ ਹਾਵੇ ਵੀ ਮੁੱਕ ਗਏ
ਉੱਥੇ ਅੱਥਰੂ ਵੀ ਸੁੱਕ ਗਏ
ਇਨਸਾਫ ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ
ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਮੁੱਕ ਗਏ

ਆਸ

ਉਹ ਰਾਹ ਹੀ ਵੱਖਰੇ ਹਨ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਤੁਰਨ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਉਹ ਯਾਰ ਹੀ ਵੱਖਰੇ ਹਨ
ਜਿਨਾਂ ਨਾਲ ਕਦਮ ਮਿਲਾਉਣ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਤੋਰ ਕੋਈ ਹੋਰ ਤੋਰ ਤੁਰਦੀ
ਤੇ ਸੁਪਨਿਆ ਵਿਚ ਵੱਖਰਾ ਸਫਰ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕੁਝ ਹੋਰ ਤੁਰੀ
ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ ਰੂਹ ਦਾ ਲਲਕਾਰਾ ਹੋਰ ਰਿਹਾ ਹੈ

ਦਿਲ ਤੇ ਸੀ ਸਦਾ ਪਤੰਗੇ ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਕਾਇਲ
ਪਰ ਸਰੀਰ ਅੱਗ ਤੋਂ ਭਜਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਕਦਮ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਲੰਮੀ ਪੁਲਾਂਘ ਪੁੱਟਣ ਦੇ ਰਹੇ ਆਦੀ ਸਦਾ
ਪਰ ਲੱਤਾਂ ਦੀਆਂ ਨਸਾਂ 'ਚ ਸਫਰ ਦੇਖ ਖੂਨ ਜੰਮਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਸੁਪਨੇ 'ਚ ਤਾਂ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਬਣਿਆ ਹਾਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ
ਪਰ ਹਕੀਕਤ ਦਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਹਾਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਬੋਲ ਜੰਮਦੇ ਨੇ ਹਿੱਕ 'ਚੋਂ ਨਿਆਰਾ ਰਾਗ ਅਲਾਪਦੇ
ਪਰ ਬੁਲਾਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਨੂੰ ਸਦਾ ਭੈ ਰਿਹਾ ਹੈ

ਉਹ ਰਾਹ ਹੀ ਵੱਖਰੇ ਹਨ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਤੁਰਨ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਉਹ ਯਾਰ ਹੀ ਵੱਖਰੇ ਹਨ
ਜਿਨਾਂ ਨਾਲ ਕਦਮ ਮਿਲਾਉਣ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਤੋਰ ਕੋਈ ਹੋਰ ਤੋਰ ਤੁਰਦੀ
ਤੇ ਸੁਪਨਿਆ ਵਿਚ ਵੱਖਰਾ ਸਫਰ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕੁਝ ਹੋਰ ਤੁਰੀ
ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ ਰੂਹ ਦਾ ਲਲਕਾਰਾ ਹੋਰ ਰਿਹਾ ਹੈ

ਕੋਈ ਨਾ ਸਰਦਾਰਾ ਰੱਖ ਹੌਸਲਾ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ
ਵਕਤ ਦਾ ਗੇੜ ਸਭ ਨੂੰ ਬੁਝਾਰਤ ਪਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਡਰਿਆ ਤੇ ਕਦੇ ਬੰਦਾ ਬਹਾਦਰ ਵੀ ਹੋਵੇਗਾ
ਪਰ ਦਸਮੇਸ਼ ਆਪ ਆ ਕੇ ਥਾਪੜਾ ਦਿੰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਕਦੀ ਤੇ ਸਰਾਭੇ ਸਰਦਾਰ ਦੇ ਵੀ ਪੈਰ ਮੁੜਣਾ ਚਾਹੇ ਹੋਣਗੇ ਪਿਛਾਂਹ ਨੂੰ
ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਨਾਲ ਹਰ ਕੋਈ ਵਧਦਾ ਅਗਾਂਹ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਬੇਕਸੂਰੇ ਵੀ ਸੱਜਣਾ ਬਹੁਤ ਡਾਹਢਿਆ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਜੱਗ ਵਿੱਚ ਮਰੇ
ਕਸੂਰ ਕਰਕੇ ਮਰਨ ਦਾ ਤਾਜ ਸਦਾ ਸ਼ੇਰਾਂ ਸਿਰ ਰਿਹਾ ਹੈ

ਕੋਈ ਦਿਨ ਆਵੇਗਾ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹਵਾਂ ਤੇ ਵੀ ਤੁਰਾਂਗੇ
ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਗਲਵੱਕੜੀ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਯਾਰਾਂ ਨਾਲ ਪਏਗੀ
ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਇੱਕ ਦਿਨ ਹਕੀਕਤ 'ਚ ਆਏਗੀ
ਇੱਕ ਸਵੇਰ ਵੱਜੇਗਾ ਲਲਕਾਰਾ ਰਣਜੀਤ ਨਗਾਰੇ ਚੋਟ ਤੇ
ਜੀਹਦੇ ਲਈ ਦਸਮੇਸ਼ ਕੇਸਗੜ ਤੋਂ ਵੰਗਾਰਦਾ ਹੈ।